همرَفت یا کُنوِکسیون (به انگلیسی: Convection، کانوِکشن)، مکانیسم اصلی انتقال گرما در سیالات (گازها، مایعات) است.
جابجایی (انتقال) گرما در اثر حرکت تودهوار (Bulk movement) مولکولها در سیالات، همرفت نامیده میشود. حرکت سیال میتواند طبیعی یا با وارد شدن نیروی خارجی باشد.
با توجه به ماهیّت این پدیده، همرفت در جامدات ممکن نیست، مگر در جامدات نرم. گرما در جامدات به روش رسانایی منتقل میشود. همرفت میتواند در همه شاره ها،چه مایع و چه گاز،به وقوع بپیوندد.
مثالی از همرفت، وقتی آب درون کتری حرارت داده میشود، است. آبِ گرمشده، بالا و آبی که هنوز سرد است در اثر وزن خود پایین میرود.
هنگامی که مایعات گرم میشوند، چگالی آنها کاهش مییابد؛ بنابراین در اثر گرانش بخشی از مایع که گرم شده بالا میرود و بخش مایع سرد جای آن را میگیرد. این نوع همرفت را همرفت طبیعی مینامند و در این حال جسم گرم میشود. همرفت در هوا نیز وجود دارد.
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ همرفت موجود است. |
هنگامی که سیالی تحت یک گرادیان فشاری قرار گیرد، طبق قانون مکانیک شارهها وادار به حرکت میشود. همرفت ناشی از این حرکت را همرفت اجباری مینامند.