Een newtons fluïdum (ook wel newtoniaans fluïdum of newtonse vloeistof genoemd) is de naam die in de continuümmechanica wordt gegeven aan bepaalde fluïda, zoals gassen en vloeistoffen, die zich lineair gedragen ten opzichte van mechanische spanningen, zoals schuifspanningen. Bij newtonse fluïda is de schuifspanning in de stof recht evenredig aan de gradiënt van de (stroom)snelheid loodrecht op het schuifvlak.
Veel vloeistoffen uit het dagelijks leven, zoals water, zijn newtonse fluïda. Fluïda waarvoor de bovenstaande definitie niet opgaat, worden niet-newtonse fluïda genoemd. Voorbeelden daarvan zijn bloed, tandpasta en tomatenketchup.
De term is vernoemd naar Isaac Newton, die als eerste de relatie tussen de snelheidsgradiënt en de schuifspanning in differentiaalvorm formuleerde.
De viscositeit of de stroperigheid, van newtonse fluïda is onafhankelijk van de spanningen en krachten op en in de stof. Wel is de viscositeit afhankelijk van de temperatuur en de druk. Als de stof geen homogeen mengsel is, omdat de chemische samenstelling per plek verschilt, of als er grote temperatuurverschillen zijn, kan de viscositeit per plek verschillend zijn.
Een newtons fluïdum zal gaan stromen zodra er een schuifspanning binnen de stof heerst. Omgekeerd zal er een schuifspanning heersen zodra er een stroming optreedt. Voor een newtons fluïdum geldt de volgende relatie voor het verband tussen de schuifspanning en de gradiënt in de stroomsnelheid:
waarbij:
Het schuifvlak is het vlak waarover schuif plaatsvindt. Binnen de stof ontstaat een schuifspanning door de weerstand van de stof tegen het stromen.
Als wordt aangenomen dat de stof niet kan worden samengedrukt, zodat de dichtheid constant blijft, en dat de viscositeit overal binnen de stof gelijk is, dan kan het stromingsgedrag in een cartesisch coördinatenstelsel beschreven worden door partiële afgeleiden:
waarin:
Deze beschrijving werkt over het algemeen goed bij grote drukverschillen in vloeistoffen waarin geen grote temperatuurverschillen voorkomen. Ze werkt alleen goed bij gassen zolang de drukverschillen klein zijn.